Wetenswaardigheden over Kanker

Voedingsmiddelen in de strijd tegen kanker

Januarie 2011

In dit nummer

Wetenswaardigheden over Kanker
Voedingsmiddelen in de strijd tegen kanker
Cursusaanbod 2011

Beste mensen,

Allereerst wil ik iedereen een heel gezond, gelukkig en liefdevol 2011 toewensen.

Eindelijk heb ik weer de tijd om een nieuwsbrief te schrijven. Ik heb een druk en vooral leerzaam jaar achter de rug. Door mijn aanstelling aan de academie voor Natuurgeneeskunde heb ik in de laatste maanden veel bijscholingen gedaan naast mijn nascholingen voor de praktijk. Dit jaar stond farmacognosie, complementaire darmdiagnostiek en vooral ook de Kneipp hydrotherapie op mijn agenda. In elk onderdeel moest er een examen gedaan worden, wat heel veel tijd in beslag nam. Zodoende is het inmiddels al weer 8 maanden geleden dat ik mijn laatste nieuwsbrief heb verstuurd. Het thema van deze brief kwam op tijdens mijn vakantie vier weken geleden. Ik ben er eindelijk aan toe gekomen om een heel interessant boek te lezen over kanker. De informatie die ik heb opgedaan wil ik graag met jullie delen. Het is een aanrader voor iedereen die meer over deze verschrikkelijke ziekte wil weten.
Het gaat om het boek: “Antikanker. Een nieuwe levensstijl,” geschreven door Dr. David Servan-Schreiber een arts, die zelf aan een agressieve vorm van een hersentumor leed en tijdens zijn ziekte tot bepaalde inzichten is gekomen.
Ik zal trachten de belangrijkste items zo kort en gemakkelijk mogelijk samen te vatten.

Weet je mensen uit je omgeving die de brief ook interessant vinden stuur hem door of laat me dan het (email)adres weten en ze zullen hem voortaan ook ontvangen.

Kanker schuilt in ons allen. Ons lichaam produceert elke dag cellen waar wat aan mankeert en die zich tot tumoren kunnen ontwikkelen. Toch zijn wij gelukkig uitgerust met een aantal mechanismen die deze cellen opsporen en uitschakelen of tenminste onder controle houden. Gevaarlijk wordt het alleen als deze mechanismen om wat voor reden ook, niet optimaal werken en daardoor de strijd tegen deze bedreiging niet kunnen aangaan.Opvallend is dat kanker steeds meer voorkomt in tegenstelling tot vroeger. Dat heeft zeker ook met de manier waarop wij met ons milieu omgaan te maken. Wat is er nu veranderd in de laatste vijftig jaar? Welke factoren kunnen een rol spelen bij het ontstaan van kanker?

In ons voedsel is steeds meer geraffineerde suiker terecht gekomen.
De manier van vee houden en fokken is drastisch veranderd en daarmee ook een van onze voedselbronnen.
We worden teveel blootgesteld aan chemische producten die vroeger nog niet bestonden.
We raken sneller en vaker gestrest (o.a. do or meer geestelijk dan lichamelijk te werken en niet voldoende te ontspannen) (zie ook nieuwsbrief 5 van april 2010)

Om de samenhang hiervan beter te kunnen begrijpen is het belangrijk te weten welke strategie kankercellen volgen, nadat ze eenmaal de kans hebben gekregen zich in het lichaam te vestigen:

Ze negeren de signalen n van het omliggende weefsel dat alarm sla at vanwege die overgroei.
En erger nog, ze vergiftigen dit weefsel met bijzondere stoffen die zij afscheiden. Deze stoffen veroorzaak en plaatselijke ontstekingen die de uitbreiding van kankercellen nog meer bevorderen, ten koste van de aangrenzende regio’s.
Omdat ze “ voeding” nodig hebben dwingen ze bloedvaten in de omgeving om sterk te groeien (angiogenese)(zie foto).

Nadere toelichting:
1)als we voeding met een hoge glycemische index eten, zoals suiker of bloem stijgt de bloedsuikerspiegel wat tot ge volg heeft d at de alvleesklier insuline afscheidt om de suiker in de cellen op te kun nen slaan. Deze uitstoot van insuline gaat gepaard met de afscheiding van IGF (Insulinegelijkende groeifactor-1), die de celgroei (ook van kankercellen) en ontstekingsfactoren stimuleert.
Kort door de bocht, suiker is voedsel voor het weefsel en maakt dat het sneller groeit en de ontstekingsfactoren bevorderen wederom de celgroei en fungeren tevens als “mest” voor tumoren. De ontsteking is de Januskop van kanker. Ontsteking en zijn zinvol als er e en beschadiging is van weefsel. Bloedplaatjes gaan zich rondom d e beschadigde plek verzamelen en zen den een alarmsignaal in de vorm van een chemische stof (PDGF) naar de witte cellen van het immuunsysteem. Deze produce ren dan op hun beurt andere stoffen, die de bloedvaten rond de wond verwijden, zodat andere immuun cellen makkelijker bij kunnen, die eventuele ziekmakende indringers opsporen (zie nieuwsbrief nr. 3 oktober 2009). Tenslotte zorgen ze ervoor dat het beschadigde weefsel vervangen wordt, waarvoor nieuwe bloedvaten worden aangelegd om zuurstof en “voedsel” aan te kunnen leveren.Deze processen zijn op elkaar afgestemd en lopen n aar een vast schema af. Kanker maakt net als een Trojaan s paard misbruik van dit herstel proces. Zij maken zelf ontstekingsbevorderende stoffen aan en gebruiken deze voor d e eigen ontwikkeling. Dankzij de ontsteking die zij veroorzaken komen ze ook nog beter in de bloedbaan terecht waardoor zij door het lichaam kunnen trekken en overal uitzaaiingen kunnen veroorzaken. Buiten dat maakt k anker dankbaar gebruik van de nieuw aangelegde bloedvaten (angiogenese), die hen ook met voeding verzorgen.

Nadere toelichting:
2)dieren uit biologische veestapels mogen buiten gr as eten en worden all een in de winter met hooi van eigen grond bij gevoerd. Dit heeft tot g evolg dat e r in hun vlees, melk en eieren een perfecte balans tussen om ega-3 en omega-6 vetzuren bestaat (1:1). O mdat de v oeding van onz e veestapels door massahouding drastisch is veranderd verschuift de verhouding tussen de omega – 3 en de omega-6 naar 1:5 of zelf s 1:40.

Omega-6 helpt bij het opslaan van vet e n bevordertt de stijfheid van celle n, de bloedstolling en de ontstekingsrespons bij aanvallen van buitenaf. Omega- 3 daarenteg en helpt bij de ontwik keling van het zenuwstelsel, maa kt celmemb ranen flexibeler en tempert juist ontstekiingen. De aanmaak van adipeuze vellen wor dt door om ega-3 beperkt. Het is daarom noodzakelijk dat de beide vetzur en in balans zijn. Een teveel aan omega-6 bevordert ontstekingsprocess en.

Verder worden de beesten ook vaak met hormonen behandeld om ze sneller vet te mesten.

Deze hopen zich op in het vetweefsel en worden via de melk uitgescheiden. Een van deze hormonen stimuleert de aanmaak van IGF bij de koeien, dat ook in de melk terecht komt en niet afgebroken wordt bij pasteurisatie. IGF bevordert die groei van vetcellen maar ook van kwaadaardige tumoren (zie boven).

Maar de overgang van gras naar soja en mais heeft nog een andere nadelige werking. In het dierlijk voedsel zit normaal gesproken een vetzuur CLA, die zeer werkzaam is tegen kanker. CLA zit b.v. in kaas, maar alleen als de dieren met gras gevoed zijn. Zo niet, is het enige element dat werkzaam is tegen kanker verwijderd.

Nadere toelichting:
3) hier zijn er enkele te noemen waaronder b.v. geharde of deels gehaarde transvetten in margarines. Margarines worden vaak van zonnebloemolie, sojaolie of raapolie gemaakt die een zeer slechte verhouding van omega -3 en -6 hebben. Zonnebloemolie bevat 70 maal meer -6 dan -3, soja 7 maal meer en raap 3 maal meer. Nu hielpen de margarines wel om het cholesterolgehalte naar beneden te brengen maar brachten wel een plotselinge stijging van ontstekingsziekten en zelfs hartaanvallen teweeg. Wat we ons wel moeten realiseren is dat deze oliën in heel veel bewerkte levensmiddelen zitten zoals, koekjes, crackers, gebak, chips, enz. Het blijkt dat gelijktijdig met de toename van omega-6 in onze voeding ook obesitas en het ontstekingssyndroom als ook borstkanker is toegenomen. Er is dus een verband te zien.
Verder zijn bepaalde plasticsoorten te noemen. Het blijkt dat water uit plasticflessen die onder invloed van zonlicht en/of hitte gestaan hebben xeno-oestrogenen bevatten die zeer kanker bevorderend zijn.

Nadere toelichting;
4) er zijn een aantal oorzaken die de plotselinge overproductie van ontstekingsbevorderende stoffen bevorderen, waaronder psychologische stress (zie ook nieuwsbrief van april). Elke emotionele uitbarsting veroorzaakt de afscheiding van noradrenaline (ook wel als het vlucht of vecht- hormoon bekend) en van cortisol. De natuurlijke functie van deze hormonen is het lichaam voor te bereiden op het bestrijden van eventuele verwondingen, waardoor alvast de ontstekingsfactoren gestimuleerd worden. Het is daarom belangrijk om emotioneel in balans te komen zodat de ontstekingsbevorderende gifstoffen niet de bovenhand krijgen.

Gelukkig kan kanker onder bepaalde omstandigheden zijn gewelddadige strijd verliezen als:

het immuunsysteem er tegen in het geweer komt;
het lichaam weigert om de ontstekingen te produceren zonder welke hij niet kan groeien of in nieuwe gebied dringen;
de bloedvaten weigeren zich te vermenigvuldigen en de voorraden te leveren die de kankercellen nodig hebben voor hun groei.

De groei van kanker kan vergeleken worden met de groei van onkruid – initiatie, promotie en progressie. Initiatie is het moment dat het zaadje zich nestelt, tijdens de promotie groeit het zaadje uit tot een plantje en in de progressieve fase gaat het ongecontroleerd groeien en neemt alle ruimte is beslag. Promotie is een omkeerbaar proces. Ook bij kanker. Op dat niveau spelen de voedingsfactoren een hele belangrijke rol. Sommige promotOren bevorderen de groei van kanker andere antipromotoren vertragen hem. Kanker kan zich alleen ontwikkelen als er meer promotoren dan antipromotoren zijn. Vele promotoren maar gelukkig ook antipromotoren komen rechtstreeks uit onze voeding.

Kanker is een multidimensionale ziekte die niet met een enkele vorm te bestrijden is. Voeding werkt elke dag, driemaal per dag. Heeft daardoor een belangrijke invloed op de biologische mechanismen die het voortwoekeren van kanker versnellen (door promotoren) of vertragen (antipromotoren). Voeding werkt tegen verschillende factoren tegelijk, en dat alles zonder bijwerkingen. Door een goede combinatie te maken kunnen we een nog groter aantal factoren aangrijpen die een rol spelen bij kanker. Alles bij elkaar genomen kunnen we zeggen dat we, door onze immuuncellen te stimuleren, door ontstekingen tegen te werken (middels voeding, lichamelijke oefeningen en emotioneel evenwicht), door op te treden tegen angiogenese, de verspreiding van kanker kunnen tegengaan. De prijs de we ervoor moeten betalen is dat we bewuster, evenwichtiger en uiteindelijk mooier gaan leven.

We kunnen elke dag, bij elke maaltijd die levensmiddelen kiezen die tegelijk:

Kankerverwekkende stoffen in ons leefmilieu ontgiften;
Ons immuunsysteem versterken;
De ontwikkeling van angiogenese (aanmaak van nieuwe bloedvaten) blokkeren, die tumoren nodig hebben;
Verhinderen dat tumoren, die voor hun groei nodige ontstekingen veroorzaken;
De mechanismen blokkeren die het mogelijk maken dat tumoren het omliggende weefsel kunnen binnen dringen;
Kankercellen tot apoptose (celdood/zelfmoord) dwingen.

Voedingsmiddelen in de strijd tegen kanker

Groene thee, met name de Japanse soorten zoals sencha, gyokuro, matcha zijn rijk aan EGCG (zie boven), 2 gram thee 10 minuten laten trekken opdrinken binnen het uur en 6 koppen per dag. Werkt angiogenese tegen.
Kurkuma en kerrie. ¼ theelepel kurkuma met ½ theelepel olijfolie en ¼ theelepel zwarte peper. Dit mengsel kan aan groenten, soepen en sladressing toegevoegd worden. Met enige druppels agavenectar kan de bittere smaak verzacht worden.
Werkt tegen ontstekingen, bevordert apoptose en remt angiogenese af. Remt ook de groei van tumoren af.
Gember, geraspt toevoegen aan groentenmengsels of marineren in citroensap, als thee enkele dunne plakjes 10-15 minuten in kokend water laten trekken. Een krachtig middel tegen ontstekingen, sterk antioxidante, werkt in op bepaalde kankercellen, bestrijdt angiogenese. Werkt goed tegen misselijkheid bij chemokuur of bestraling.
Kruisbloemige groenten, b.v. koolsoorten, zoals spruitjes, paksoi, Chinese kool, broccoli, bloemkool, groene en witte kool kunnen kankerverwekkende verbindingen ontgiften en beletten precancereuze cellen zich te ontwikkelen tot kwaadaardige tumoren. Ze bevorderen apoptose en blokkeren angiogenese. Let op: kook koolsoorten zo weinig mogelijk omdat dan de inhoudsstoffen vernietigd worden.
Stomen of roerbakken is beter.
Knoflook, uien, sjalotjes en bieslook uit de allium-families hebben zwavelverbindingen die de kankerverwekkende effecten van nitrosamines en N-nitroseverbingingen die ontstaan als vlees te lang wordt gegrild en bij verbranding van tabak, verminderen. Ze bevorderen apoptose en hebben een heilzaam effect op het bloedsuikerniveau, waardoor er minder insuline en IGF wordt afgescheiden en de groei van kankercellen belemmerd wordt. (Let op: de actieve stoffen in knoflook komen pas vrij als een teentje gepeld wordt en ze worden makkelijker opgenomen als ze met wat olie worden vermengd. Fijngehakte knoflook en uien in wat olijfolie, toevoegen aan gestoomde of gebakken groenten in combinatie met kerrie of kurkuma. Het kan ook in rauw eten , in een salade of op een sandwich van meergranenbrood met olijfolie of biologische boeter.
Groenten en fruit met carotenoïden zoals worteltjes, zoete aardappelen, pompoen, tomaten, kaki’s of sharonvruchten , abrikozen, bietjes en alle felgekleurde oranje, rode, gele en groene vruchten en groenten bevatten vitamine A en lycopeen, waarvan bewezen is dat ze de groei van diverse kankerstammen afremmen. Luteïne, lycopeen, fytoeen en canthaxanthine stimuleren de groei van immuuncellen en versterken hun vermogen om tumorcellen aan te vallen. Ze maken NK-cellen agressiever.
Tomaten en tomatensaus bevat lycopeen, waarvan bekend is dat de overlevingskansen verhoogd worden mits zij er minstens tweemaal per week tomatensaus in hun maaltijden aten. Let op: de tomaten moeten worden gekookt of gebakken om hun lycopeen af te geven. Olie bevordert de opname door het lichaam.Tomatensaus uit blik, met olijfolie en zonder toegevoegde suiker, of zelfgemaakte.Stoof de tomaten op laag vuur in een hapjespan met wat olijfolie. Voeg er knoflook, uien, tofoe of omega-3-eieren toe, met komijn, kurkuma, peper enz.
Soja bevat isoflavonen, die de stimulering van kankercellen door geslachtshormonen blokkeren. Ze komen ook tussenbeide bij angiogenese. Let op: isoflavonensupplementen (als pillen) kan bij sommige vormen van borstkanker verergering brengen, maar niet als soja als voedsel wordt gebruikt. Helaas komt er ook veel genetisch gemanipuleerde soja voor, daarom is het raadzaam biologische soja te gebruiken.
Sojabonen en mungbonen kunnen worden gekookt als spliterwten, of worden gegeten als ontkiemde zaden. Gebruik ook tofoe, tempé en mis. Tofoe kan rauw, gekookt of gebakken gegeten worden en neemt de smaak aan van andere ingrediënten – uien, knoflook, kerrie enz.- of van sauzen waarmee het wordt gecombineerd in de wok. Het kan ook goed in soepen worden gegeten. Het is een voortreffelijke bron van eiwitten en kan daarom als vleesvervanger gebruikt worden.
Paddenstoelen bevatten polysacchariden en lentinaan, die de vermenigvuldiging en de activiteit van immuun cellen stimuleren. In groente- en kippensoep, gegrild in de oven of geroerbakt in de wok met andere groenten.
Kruiden en specerijen zoals rozemarijn, tijm, oregano, basilicum en mint zijn rijk aan etherische oliën uit de familie der terpenen, die apoptose in kankercellen bevorderen en hun verspreiding blokkeren omdat ze de enzymen blokkeren die ze nodig hebben om andere weefsels binnen te dringen. Carnosol in rozemarijn is tevens ook nog een krachtige antioxidant en goed tegen ontstekingen. De apigenine uit peterselie en selderij zijn ook ontstekingsremmend en bevorderen apoptose en gaan angiogenese tegen.
Zeewier bevat stoffen die een kanker remmende werking hebben met name bij borst-, prostaat-, huid- en darmkanker. Nori (een zeewiersoort) bevat omega-3-vetzuren met lange ketends en is heel effectief tegen ontstekingen. Zeewier kan gebruikt worden in soepen en salades, als ook toegevoegd worden aan peulvruchten (maakt deze zelfs makkelijker verteerbaar).
Klein fruit zoals bramen, frambozen, bosbessen, aardbeien en cranberry’s bevatten ellaginezuur en grote hoeveelheden aan polyfenolen die de processen stimuleren ter verwijdering van kankerverwekkende stoffen. Ook gaan ze angiogenese tegen. De aanwezige anthozyanidinen bevorderen de apoptose van kankercellen. Tip: eet het fruit ’s morgens met sojamelk en meergranenmuesli of een mengsel van haver, zemelen, lijnzaad, rogge, gerst, spelt.
Citrusvruchten bevatten flavonoïden die een ontstekingsremmende werking hebben en tevens de ontgifting van kankerverwekkende stoffen door de lever stimuleren. Strooi geschaafde schillen van biologische citrusvruchten over salades en over uw graanontbijt of laat ze meetrekken in thee.
Rode wijn bevat veel polyfenolen waaronder reservatrol dat op genen werkt waarvan bekend is dat ze de cellen tegen veroudering beschermen. Het kan ook de drie stadia van de groei van kanker vertragen (initiatie, promotie en progressie). Dit geldt allen bij een consumptie van een glas rode wijn per dag. Meer glazen kunnen leiden tot een verhoogd risico op kanker.
Granaatappelsap heeft een ontstekingsremmende werking en is antioxidant. Het blijkt dat het het vermogen heeft om de ontwikkeling van o.a. prostaatkanker aanzienlijk te verminderen, zelfs in zijn agressiefste vorm. Daarom dagelijks een glas granaatappelsap van 225 ml bij het ontbijt.
Pure chocolade met meer dan 70% cacao bevat antioxidanten, proanthocyanidinen en veel polyfenolen (een blokje chocolade bevat meer dan tweemaal zo veel ervan als een glas rode wijn). Deze stoffen vertragen de groei van kankercellen en remmen angiogenese. De glycemische index van pure chocolade is beduidend lager dan die van wittebrood. Let op: als chocolade gemengd wordt met zuivelproducten verliezen de cacaobestanddelen hun heilzame werking. Neem dus geen melkchocolade.
Probiotica, de nuttige bacteriën van onze darmflora spelen ook een belangrijke rol voor het immuunsysteem. Er is aangetoond dat deze probiotica de groei van darmkankercellen vertragen. Biologische yoghurt en kefir zijn goede bronnen voor probiotica, ook zuurkool en kimchee.
Selenium houdend voedsel zoals vis, schaaldieren , orgaanvlees en biologische verbouwde planten en granen stimuleert de immuun cellen, met name de NK-cellen.Selenium versterkt ook het effect van antioxidanten.

De groentecocktail voor de ideale combinatie van voedingsmiddelen in de strijd tegen kanker:

100 g knoflook
100 g spruitjes
100 g bietjes
100 g cranberry’s
100 g sjalotjes
100 g broccoli
100 g spinazie
100 g kidneybonen
100 g grapefruit

2 theelepels kurkuma, gemengd met 10 ml lijnzaadolie en 2 theelepels zwarte peper. 900 gr groenten en fruit leveren 270 ml van de cocktail op. Dan nog over de dag verdeeld 6 kopjes groene thee.

Cursusaanbod

Omdat er in de laatste tijd vaak te weinig aanmeldingen waren voor de lezingen en workshops wil ik geen data plannen. Mijn aanbod voor de lezingen blijft bestaan en kan in feite op elke dinsdag of donderdagavond van 19:30 tot 22:00 plaatsvinden.
Als er groepen van minstens 5 deelnemers zijn kunnen volgende thema’s doorgaan:

“De genezende krachten van onze kruiden”
“Wat voeding met ons doet”
“Hoe lees ik mijn horoscoop”
“Kneipp, meer dan…..”

Kosten € 7,50.
Bestaat er interesse bel me gerust en ik zal proberen een groep bij elkaar te vinden.

Tenslotte een samenvattend woord van farmacologen over het thema van deze nieuwsbrief : de chemopreventie met behulp van eetbare fytochemische levensmiddelen moet voortaan worden beschouwd als een betaalbare, gemakkelijk toe te passen, acceptabele en toegankelijke benadering van het beheersen en behandelen van kanker.

Ik wil daarom mijn nieuwsbrief eindigen met een wijze zin van Hippocrates:

Laat je voedsel je medicijn zijn , en je medicijn je voedsel.

Ik wens iedereen leesplezier toe!!!